وب سایت رادیو
در بدو تاسیس، رادیو تهران دارای دو فرستنده که یکی برای موج متوسط و دیگری برای موج کوتاه بود، برای پخش برنامه‌های خود از یک استودیو در محل اداره بیسیم استفاده می‌کرد.
رادیو چگونه به وجود آمد؟
در سال ۱۸۶۰ میلادی (جیمز کلارک ماکس‌دل) فیزیک‌دان و ریاضی‌دان اسکاتلندی، تئوری امواج الکترومغناطیسی را برای اولین بار عرضه کرد.
در سال ۱۸۸۷ (هنریشن هرتز)، مهندس وفیزیک‌دان آلمانی نظریه ماکس دل را تایید نمود.او موفق شد از نوسانات الکترونیکی برای انتقال‌امواج از محلی به محل دیگر بدون سیم استفاده کند. وی برای اولین‌بار موفق شد، امواج رادیویی‌را در آزمایشگاه تولید کند. نام (هرتز) به صورت‌واژه‌ای بین‌المللی برای بیان فرکانس‌های‌رادیویی به کار می‌رود. پس از او (برانلی) فرانسوی درسال ۱۸۹۰ آزمایش‌هایی در این زمینه انجام داد و بالاخره دانشمندی روسی به نام (الکساندر پوپوف) موجی را با دستگاهی که شبیه دستگاه هرتز و برانلی بود اختراع و آنتن را به وجود آورد و به این صورت یک دستگاه تلگراف مورس را ایجاد نمود. در مارس ۱۸۹۶ پوپوف اولین پیغام تلگرافی را به مسافت ۲۵۰ متری فرستاد.
اولین کسی که متوجه شد، می‌توان از بیسیم به عنوان یک وسیله ارتباطی استفاده نمود، (مارکونی) ایتالیایی بود که بعدها به نام مخترع رادیو معروف گردید. وی در سال ۱۸۹۵ اولین خبر رادیویی خود را به وسیله بیسیم در یک فاصله ۳ کیلومتری فرستاد.
در ژوئن سال ۱۸۹۶ در لندن اولین ایستگاه تلگرافی بدون سیم به کمک امواج الکترونیکی نمایش داده شد. او در سال ۱۸۹۷ به ایتالیا برگشت و یک ارتباط بیسیم بین دو کشتی جنگی در یک مسافت ۱۲کیلومتری ایجاد نمود و بالاخره در سال ۱۹۰۱ درتکمیل اختراع خود موفق گردید، علائم بیسیم را از یک طرف اقیانوس اطلس یعنی از شهر (پل‌دو) در انگلستان به آن طرف اقیانوس اطلس، شهر(سن ژان) آمریکا بفرستد.
مردم از اختراع مارکونی چنان به شور و هیجان‌آمده بودند، که خواستار پخش صدای انسان از رادیو شدند، اما چون لامپ‌های رادیو ضعیف بود سازندگان رادیو باید فکر بهتری می‌کردند. به همین منظور در سال ۱۹۰۶ یک فیزیک‌دان آمریکایی به نام (دو فورست) لامپ سه الکترونی را اختراع کرد که برای رادیو الکتریسیته خیلی قابل استفاه بود. بعد از آن (روبرت فون لیئن) موفق به ساخت لامپ‌های قوی شد، این لامپ‌ها تحول بزرگی در زمینه دستگاههای الکترونیکی به وجود آوردند
در سال ۱۹۱۰ برای اولین بار صدای موسیقی و آواز اپرای (متروپولتین نیویورک) در سراسر آمریکای شمالی شنیده شد
در سال ۱۹۱۳ جمعی از دانشمندان سعی کردند که صدای موزیک درتمام نقاط جهان کاملا شنیده شود، ولی جنگ جهانی اول زحمات آنها رابی نتیجه گذاشت. احتیاجات نظامی در دوران جنگ، استفاده از بیسیم را گسترش داد و در تاریخ ۱۱ نوامبر سال ۱۹۱۸ تلگراف بیسیم نوید پایان جنگ را به همه جهانیان اعلام نمود
تاریخ شروع بهره برداری عمومی از رادیو درسال ۱۹۲۰ می‌باشد.
نخستین دستگاه پخش رادیو:
اولین دستگاههای پخش منظم رادیویی در سال۱۹۲۰ در انگلستان به کار افتاد و در سال ۱۹۲۶اولین کنفرانس بین المللی رادیویی با شرکت ۲۷کشور جهان، در برلین برپا شد و آیین نامه مقررات ارتباطات رادیویی به تصویب رسید. رشد فزاینده رادیو و مخاطبانش، آن را تبدیل به رسانه‌ای جمعی و فراگیر نمود. ارزانی بهای رادیوهای ترانزیستوری نیز به پیشرفت این رسانه در کشورهای توسعه نیافته کمک کرد
. در هر حال در دنیا تقریبا یک میلیارد گیرنده رادیویی وجود دارد، یعنی برای هر چهار نفر یک گیرنده رادیویی موجود می‌باشد
رادیو در ایران:
تاسیس رادیو در ایران با تلگراف بیسیم ارتباط دارد بنابراین برای درک بهتر از چگونگی تاسیس رادیو نظری می اندازیم به بنیانگزاری تلگراف بیسیم در ایران در اواخر سال ۱۳۰۳ در دویست هزار متر مربع زمینهای (قصر قاجار) مقدمات راه اندازی تلگراف بیسیم توسط وزارت جنگ فراهم شد و نخستین دکل موج بلند به ارتفاع ۱۲۰ متر که هنوز پایه ان موجود است نصب گردید و در بیست و چهارم اردیبهشت ۱۳۰۴ دستگاه ۲۰ کیلو واتی موج بلند نصب شد و در ششم اردیبهشت ۱۳۰۵کار بیسیم با پخش تلگرافی برای دعوت عمومی برای همکاری به کشورهای مختلف جهان افتتاح گردید.
در سال ۱۳۰۷ نصب دو دستگاه موج کوتاه اغاز و در سال ۱۳۰۹ از آانها بهره برداری و مرکز گیرنده به نجف آاباد تهران و مرکز مخابرات به میدان توپخانه منتقل شد.
و اما مقدمات تاسیس رادیو:
طبق مقرارت ایران ورود دستگاه های مخابراتی و استفاده از آنها تنها در حیطه مسولیت وزارت پست و تلگراف و تلفن بود. این مساله را می توان از مکاتبه شخصی به نام داوود موشه لازار و دایره تجارت داخلی وزارت فلاحت و تجارت و فواید عامه دریافت کرد. آقای داوود موشه لازار ، در جواب مراسله شما مورخه ۱۴ ژوئن ۱۹۲۹(خرداد ۱۳۰۸) راجع به تاسیس دستگاه رادیو در ایران ، اشعار می دارد: ( ورود دستگاه تلگراف و تلفن بیسیم گیرنده و یا مخابره کننده مطالب و الات و اسباب ان جز برای اداره تلگراف بیسیم دولت وقت به طور کلی ممنوع است ، لکن وارد کردن و استفاده از دستگاه های (رادیو کنیر) که فقط برای شنیدن نغمات به کار می رود و همچنین تاسیس سینمای ناطق در ایران با رعایت مقررات مربوط مانعی ندارد).
مقدمات تأسیس رادیو تهران فراهم شد. بعد ازصدور فرمان تأسیس رادیو، قرارشد از دو فرستنده موج کوتاه ۲۰کیلوواتی و متوسط ۲کیلوواتی وزارت پست و تلگراف و تلفن، که برای ارسال تلگراف بیسیم توسط کارخانه آلمانی تلفونکنtelefunken دربیسیم قصر، نصب شده بود استفاده شود.
برای آمادگی پخش برنامه پس ازافتتاح رادیو جمعی ازاستادان و نویسندگان عالی قدر ازجمله استاد سعید نفیسی و دکترذبیح الله صفا و عده ای از بانوان روشنفکر یک سلسله گفتارهای ادبی، تاریخی، جغرافیایی، اجتماعی و خانه داری را قبلاً تهیه کرده بودند به طوریکه احتیاجات رادیو را برای مدت سه ماه تأمین می کرد.
عده ای مترجم و ماشین نویس را هم استخدام شدند و برای انتخاب گوینده درباشگاه افسران و با حضور عده ای از دانشمندان و ادبا و متخصصان صوت (ازجمله عده ای آلمانی) جلساتی تشکیل شد و امتحانات دقیقی به عمل آمد.
کارهای فنی رادیو با وزرات پست و تلگراف و تلفن( آقای ابراهیم علم، شوکت الملک وزیرپست و تلگراف و تلفن بودند) بود و امورمربوط به دستگاههای فرستنده و استودیو زیرنظرآقای دکتر داریوش، رئیس کل بیسیم اداره می شد.
موسیقی زیرنظر سرگرد غلام حسین مین باشیان رئیس مدرسه عالی موسیقی بود و بودجه رادیو که فقط هشتاد هزارتومان بود توسط سازمان پرورش افکارتأمین می شد.
بعد ازفراهم شدن مقدمات، بالاخره رادیو درساعت ده با مداد روز۴اردیبهشت ۱۳۱۹افتتاح شد.
درشروع کارساختمان رادیو ازدو طبقه در بیسیم قصرتشکیل می شد، که طبقه اول شامل یک اتاق انتظار و دستگاههای فرستنده و تقویت کننده بود و طبقه دوم ازیک اتاق که با نصب پرده درسقف و دوبل کردن در ورودی و خروجی و سیمان کاری دیوارهای داخلی به صورت استودیو درآمده بود.
تاسال ۱۳۴۲که کل تشکیلات رادیو به وزارت اطلاعات منتقل شد و این وضعیت تا ایجاد « سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران» در سال۱۳۵۰ادامه داشت. اداره و تشکیلات رادیو به این نامها خوانده می شد: « انتشارات و تبلیغات»، « رادیو و خبرگزاری»، «انتشارات و رادیو»، «انتشارات و اطلاعات» و «اداره کل انتشارات و رادیو».
ازسال۱۳۱۹تا سال۱۳۲۷برنامه های رادیو درهمان استودیوی اولیه اجرا و پخش می شد. ولی فاصله نه کیلومتری فرستند ه ازشهر و وجود تنها یک اتومبیل برای رفت و آمد اعضای ارکستر و گویندگان باعث شد واقع درضلع غربی میدان توپخانه درجوار اداره راهنمایی و رانندگی محلی در نظر گرفته شود.درمیدان ارک دو استودیوی کوچک ساختند که اخبارازآن محل پخش می شد.
توسعه رادیو در ایران:
در بدو تاسیس، رادیو تهران دارای دو فرستنده که یکی برای موج متوسط و دیگری برای موج کوتاه بود، برای پخش برنامه‌های خود از یک استودیو در محل اداره بیسیم استفاده می‌کرد.
در سال ۱۳۳۶ نام رادیو تهران به رادیو ایران تبدیل و بعدها در جنب رادیو ایران فرستنده دومی بنام رادیو تهران نیز مشغول به کار گردید که در آغاز امر تنها موسیقی از آن پخش می‌شد.
اهداف و تشکیلات رادیو:
اداره رادیو در بدو تاسیس به اداره کل انتشارات و تبلیغات به مدیریت دکتر (عیسی صدیق اعلم)، استاد دانشگاه واگذار شد.
اهداف و وظایف این اداره عبارت بودند از:
تعیین سیاست و خط مشی رادیو
توسعه فرهنگ عمومی و آشنا کردن مردم به اصول زندگی نوین
توجه به وحدت ملی، مبانی ملیت و حفظ استقلال
شرح تحولات کشور
رعایت کامل سیاست دولت در انتشار اخبار
تاسیس مدرسه برای تربیت خطیب، قصه‌گو، شاهنامه خوان نصب رادیو و بلندگوی عمومی در مرکز شهر
تاسیس مدرسه هنرپیشگی
اولین کسانی که در رادیو مشغول شدند:
این افراد از میان فرهنگیان و هنرمندان شایسته وبا ذوق انتخاب و از سایر وزارتخانه‌ها به اداره کل‌انتشارات و تبلیغات منتقل شدند.
استاد محمد حجازی ملقب به مطیع‌الدوله(نویسنده و داستان‌نویس)، عبدالرحمن فرامرزی(نویسنده و مدیر روزنامه کیهان) حسینقلی مستعان(داستان‌نویس)، ابوالقاسم پاینده (نویسنده)،ابوالقاسم اعتصام‌زاده و مشفق همدانی (مترجم)
همچنین برای تعیین خطمشی و سیاست رادیو، شورای عالی انتشارات بر پا شد که اعضای آن‌عبارت بود از: علامه محمد قزوینی، محمد علی‌فروغی (ذکاء الملک)، دکتر قائم غنی، دکتر علی‌اکبر سیاسی (رییس دانشگاه تهران) دکتر رضا زاده‌شفق، دکتر محمود افشار و استاد علینقی وزیری تشکیل شد
بخش خبر:
مسئول تهیه و پخش اخبار رادیو، خبرگزاری پارس بود، که روزگاری آژانس پارس، نام داشت.
در ابتدای کار، آژانس پارس اخبار روزنامه‌ها را قیچی می‌کرد و به دست گویندگان رادیو می‌داد.اما ر فته رفته، پس از پنج سال، این آژانس به یک‌خبرگزاری جدی تبدیل شد که علاوه بر تهیه وپخش اخبار رادیویی، هر روز چهار شماره بولتن صبح و عصر از اخبار ایران و جهان تهیه می‌کرد وبه رایگان در اختیار روزنامه‌ها قرار می‌داد
. گزارش‌های رادیویی نیز یا از طریق فرستنده سیاربه طور زنده پخش می‌شد و یا جریان رویداد، روی نوار، ضبط و در بخش اخبار از رادیو پخش می‌گردید.
اخبار خارجی از طریق تله تایپ (دستگاه خودکارخبرگیری) که نقش خبرنگار را بازی می‌کرد، دریافت و سپس توسط مترجمان در مدت کوتاهی ترجمه و برای تنظیم خبر رادیویی‌تحویل سردبیر اخبار می‌شد. پس از تنظیم رادیویی، توسط مسئولان خبرگزاری کنترل وبرای پخش به استودیوی رادیو ایران تحویل‌می‌شد. ناگفته نماند از سال ۲۵ تا ۳۸ نیز به مرورهر استانی برای خود (زیر نظر اداره کل انتشارت ورادیو) اقدام به تاسیس رادیو نمود
صدای جمهوری اسلامی ایران :
پس از انقلاب اسلامی، نام سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران تبدیل به صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران شد. ریاست این سازمان هر پنج سال یک بار توسط رهبر انتخاب می‌شود، بالاترین مقام رادیو، معاون رییس سازمان در حوزه صدا می‌باشد. هدف صدا و سیمای جمهوری اسلامی، انتقال و انتشار پیام به جامعه می‌باشد، که بسیار متمرکز و منسجم در این امر تلاش می‌کند
. امروزه رادیو مانند یکی از اعضاء خانواده‌ها می‌باشد. همچون مصاحبی مهربان آنچه را که شما می‌خواهید در اختیارتان قرار می‌دهد و اگرنیازی به آن نداشته باشید به سادگی با فشار دگمه‌ای می‌توانید آن را کنار بگذارید. هنگام کارکردن نیازی نیست تمام توجه شما به آن باشد، کافی است گوش‌هایتان را کمی تیز کنید، تاآنچه را که دوست دارید بشنوید و لذت ببرید.